بخش اول :رفتار های غیر کلامی
پی نوشت اول : چند روزی است به واژه ارتباطات فکر می کنم ،که چرا ما از برخی از آدم ها بدمان می آید علیرغم اینکه شناختی نسبت به آنها نداریم بارها برای من پیش آمده با وجودی که طرف مقابل را خیلی نمی شناختم احساس راحتی با آن نداشتم ،البته بگذریم از واژه پیش داوری که می تواند آفت بزرگی باشد .پیش داوری به همراه نقد سیاه است و گاهی در ذهن و گاهی در بیرون،اتفاق می افتد اما جنس حرف من بیشتر از نوع نگاه و احساس است و حتی برخی موارد برای خودت هم این قضیه گیج کننده بوده است ،راستی چرا ؟ البته اگر از صحبت های واعظان ارتباطات و استادان مذاکره و غیره بگذریم ،دنبال چیزی بودم که برای خودم قابل درک باشد و بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم ،در این میان در کتابخانه ام کتابیبا مضمون” رفتار های غیر کلامی در روابط میان فردی “(ویرجینیایی. ریچموند )پیدا کردم ،که به نظرم کتاب خوبی وبسیار کاملی که به خوبی توانسته است پاسخ مرا بدهد ،
پی نوشت 2 : همه چیز از داستان خودمان و خودش شروع می شود ،حتی قبل از اینکه بخواهیم حرفی زده باشیم .ارتباط غیر کلامی فقط مربوط به حرکات دست و پا و رنگ و مدل موها نمیشود بلکه حاصل تمامی آن چیزی است که با خود حمل می کنیم ،شامل فیزیک فضا ،پوشش ،اشاره و حرکت ،رفتار آوایی ،لمس نمودن ،محیط و زمان است .
قبلا خیلی به موضوع اتیکت و نوع فضای که می خواستم صحبت کنم خیلی برایم اهمیت نداشت ،زیرا حس راحت بودن از همه چیزی برایم مهمتر بود اما کم کم متوجه شدم که حتی در یک جمع کوچک چطور می شود، از زمان بدو ورود با خودمان قهر می کنیم و احساس خفگی برای تمام مدت با خود حمل نماییم ، این بحث بسیار مبسوط است و شاید در این چند کلام و چند سطر نگنجد ،ولی همانقدر بدانیم که اگر دراین زمینه خوب و حرفه ای عمل نکنیم نباید انتظار دستاورد زیادی در زندگی ازخودمان داشت باشیم و البته رعایت آن سخت می باشد و لازمه تمرین و ممارست بسیار است مثل عادت مسواک زدن که گاهی با وجودی که می دانیم برای سلامتی دندان هایمان مفید است به راحتی فراموشش می کنیم.
اشاره به برخی از ویژگیهای ارتباط غیر کلامی :
1-ارتباط غیر کلامی در چارچوب مکان و زمان اتفاق می افتد .
2-ارتباط غیر کلامی در حرکات و رفتار ها و اعمال تعاملی و میان کنشی است .
3-ارتباط غیر کلامی مبتنی بر قلمرو فاصله و هدف است .
4-ارتباط غیر کلامی بیشتر از ارتباط کلامی مورد پذیرش است .
5- ارتباط غیر کلامی همشه و در هر جو و فضایی بوجود می آید.
6-ارتباط غیر کلامی در هر شرایط پر ابهامی و مبتی بر معانی چند گانه است .
7-ارتباط غیر کلامی بسته به نوع فرهنگ و حوزه جغرافیایی افراد متفاوت است .
8-ارتباط غیر کلامی در وضعیت نبود احساسات پنج گانه انسانی به منصه ی حضور می رسد .
9- ارتباط غیر کلامی “جایگزین ،مکمل ،متعارض ،موکد ارتباط کلامی “اشخاص است .
افرادی در این حوزه دارای سبک و نظریه هستند :
1-ادوارد تی . هال
مطالعه در خصوص نیاز های میان فردی و عرصه مکانی و فضایی انسان (درک جدیدی از فاصله میان فردی )
2-ری ال. بیردویسل :
نظریه جنبش شناسی او بیان می دارد که رمز های غیر کلامی بدن با ساحت زبانی ،همآهنگ و هم تراز است .
3- پاول اکمن و والس فرایزن :
” ابداع کننده نظام رمز گذاری کنش چهره یی” در مطالعات انجا شده و بررسی تحلیل رفتار انسان ها به پنج دسته مفهمومی رسیدند که با تحلیلی این 5 دسته می توان به رمز نگاری پیام غیر کلامی رسید.
1-نگاره رمزی(مکمل های رفتاری که نشان دهنده نوعی هیجان بدنی را نشان می دهند ).
2-مصورها : حرکاتی که توام با گفتار بروز می کند مثل بردن دست لایه مو ها ).
3-تنظیم کننده ها :حرکاتی که بیشتر نقش تاکیدی بر کلام دارند مثل سر تکان دادن حین صحبت ).
4-بیان گر های عاطفی : احساساتی که با چهره نمایان می شود مثل جمع کردن لبها هنگام خشم .
5-تبدیل کننده ها :رفتار و حرکاتی که مبدل احساسات می باشند مثل زدن انگشت روی میز به دلیل خستگی .
4- مارک نپ و آلبرتمهرابیان:
نپ : نظریه های خود را باعنوان ” ارتباطات غیر کلامی در تعامل انسانی ” مطرح نمود و همچنین معانی رایج سکوت
مهرابیان : نظریه ابعادی را به حوزه ارتباطات غیر کلامی وارد نمود و به طور خلاصه بیان نمود رفتار های کلامی مکمل رفتار های غیر کلامی هستند.
کیفیت این روابط ،هم به طور جداگانه و هم به طور تلفیقی ،کیفیت زندگی مار را تعیین می کنند ،ارتباطات ما نیز کیفیت این روابط را تعیین می کنند .
برخی از تصورات اشتباه رایج در ارتباطات غیر کلامی :
1-ارتباطلات غیر کلامی بی معنی است (کلیه ارتباطات از راه زبانی و کلامی صورت می گیرد .
2-رفتار های غیر کلامی پاسخ گویی بیشتر ارتباطات در تعامل انسانی است .
3-شما می توانید افکار یک شخص را مانند یک کتاب بخوانید.
4-اگر شخصی در حین گفتگو به چشم شما نگاه نکند ،حقیقت را نمی گوید .
5-اگر چه رفتار های غیر کلامی هر فرد متفاوت لاست اما بیشتر رفتار های غیر کلامی برای همه افراد طبیعی است .
6- رفتار های غیر کلامی در موقیعت های متفاوت ،معانی یکسانی را بر می انگیزند ،این پندار این باورد را بوجود می آورد که رفتار های غیر کلامی به تنهایی معنی دار هستند .
برخی از زبان های غیر کلامی در دنیا :
2-زبان سیگار های قبیله سرخ پوست آمریکایی.
3-زبان سوت جزایز قناری (لا گومرا یکی از مجمع الجزایر قناری است.زبان سوتی ،تنها زبان سوتی دنیا است که بسیار گسترش یافته و بین نسل های مختلف منتقل شده و 22 هزار گوینده دارد.در این زبان دو سوت جدا ،جایگزین 5 حروف صدادار در زبان اسپانیایی و 3 یا 4 سوت به جای حروف بی صدا استفاده می شود.) منبع :جام نیوز.
4-سمافور (زبان پرچم): معنای زبان پرچم
5- الفبای مورس : ارتباط تلگرامی .
6- زبان طبلی در قسمتی از افریقا .
با توجه به اینکه در فرهنگ ایران بیشتر فرهنگ شفاهی می باشد یاد گیری مهارت های ارتباط غیر کلامی می تواند نقش موثری در افزایش ارتباطات صحیح داشته باشد . فرهنگ مان به ما می آموزد که پیام های حاصله از سوی رفتار های غیر کلامی دیگران چگونه تفسیر می شوند ، پیام های غیر کلامی از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت هستند .
شش کارکرد اصلی پیام های غیر کلامی :
1-کامل کردن : زمانی که دست مهر آمیزی بر شانه خود احساس می کنم و به همراه آن کلمه دوستت دارم را بیان می کنیم .
2-تکذیب نمودن: هنگامی که پیام های غیر کلامی با پیام های کلامی در تعارض هستند (در پاسخ به فرد مقابل وقتی قول می دهیم اما به گونه ای مطرح می شود که حتما می خواهیم فراموش کنیم )استفاده از کلمه حتما یادم می ماند .
3-تکرار کردن: زمانی که با حرکت دستان 2 تا چای سفارش می دهیم .
4- کنترل کردن: نگاه کردن یا نگاه نکردن به شخص و یا سکوت طولانی مدت جهت ساکت شدن جمع .
6- جانشینی : علامت چهره درعصبانیت زمانی که کلامی مطرح نمی شود .
7- تاکید : لمس نمودن کسی که با او صحبت نمایم و یا دادن دست ندادن در هنگام ملاقات کسی که دوست نداریم با او روبه رو شویم .